MenuMenuGabriela Rotter-Krawiec
Postawy społeczne i pedagogiczne wobec osób leworęcznych bardzo zmieniły się w ciągu ostatnich paru lat. Udowodniono, że zjawisko to, podobnie jak praworęczność jest naturalnym przejawem dominacji jednej z półkul mózgowych. Czynności prawej ręki znajdują się pod kontrolą lewej półkuli mózgu, natomiast prawa półkula kieruje czynnościami lewej ręki.
Dominacja jednej ze stron ciała nazywana inaczej latrealizacją (dotyczy nie tylko ręki ale i nogi, ucha oraz oka) kształtuje się i utrwala w ciągu pierwszych sześć lat życia dziecka. Pierwsze przejawy dominacji ręki obserwujemy pod koniec pierwszego roku życia. Przewaga jednej ręki nad drugą staje się szczególnie wyraźna u dziecka w wieku około czterech lat, kiedy intensywnie rozwijają się takie umiejętności jak: rysowanie, zabawy konstrukcyjne, manipulacyjne.
Lateralizacja rąk ustala się ostatecznie około 6 - 7 roku życia. W ciągu całego tego okresu należy pozwolić dziecku samemu podejmować decyzje, która ręką chce rysować, jeść, pisać, budować, majsterkować, wycinać. Zdarza się, że dzieci 5- 6 - letnie posługują się raz ręką prawą, raz lewą, co określamy jako oburęczność, w tej sytuacji warto zwrócić się po poradę do pedagoga lub psychologa. Na podstawie prostych ćwiczeń można wówczas ustalić dominacje jednej ze stron ciała, w tym również ręki.
Kiedy rodzice zauważą, że ich dziecko jest leworęczne, często reagują niepokojem i obawami. Najczęściej wynikają one z niepewności i niewiedzy (jeśli sami są praworęczni, lub byli przestawieni). Można spotkać się także z "dobrymi radami" i naciskami ze strony babć, cioć i dziadków, żeby dziecko przestawiać na prawą rękę. Nie należy tego robić. Dzieci leworęczne przestawiane „na siłę” mają różne zaburzenia emocjonalne, jak np.: płaczliwość, lękowość, ataki złości, agresji, mogą zdarzyć się nocne moczenia czy jąkanie. Obniża się także poczucie własnej wartości. Pojawiają się kłopoty z orientacja przestrzenną, pamięcią, koordynacja wzrokowo - ruchową. Faktycznie w codziennym życiu, gdzie większość ludzi jest praworęcznych, leworęczność czasami może sprawiać problem. Są to głównie trudności natury technicznej, gdyż większość przyborów, narzędzi, urządzeń jest zaprojektowana z myślą o praworęcznych. U dziecka zaczynającego karierę szkolną kłopoty wiążą się z pewnymi (łatwymi, ale wymagającymi cierpliwości) zabiegami, które mają na celu nauczyć dziecko prawidłowej postawy przy odrabianiu lekcji, odpowiedniego trzymaniu pióra, zeszytu. Maluch może mieć kłopoty z nauką pisania (pismo lustrzane) - tu także potrzebna jest wyrozumiałość i pomoc nauczycieli i rodziców.
Należy pamiętać, że leworęczność w żaden sposób nie ogranicza możliwości wszechstronnego rozwoju dziecka.
WSKAZÓWKI DLA RODZICÓW
1. Prawidłowa postawa ciała dziecka podczas pisania.
Należy zwrócić szczególną uwagę na wyprostowany kręgosłup. Ponadto dziecko leworęczne powinno siedzieć zawsze po lewej stronie swojego sąsiada a światło powinno padać na zeszyt z przodu lub od strony prawej.
2.Właściwe położenie zeszytu.
Najlepiej, jeśli ułożony on jest ukośnie w prawą stronę w pewnej odległości od piszącego.
3.Prawidłowy układ dłoni, nadgarstka i przedramienia
Powinien to być układ liniowy, a koniec pióra powinien być skierowany ku lewemu przedramieniu. Lewe przedramię powinno być mniej więcej ułożone prostopadle do liniatury zeszytu. Dłoń z palcami powinna znajdować się poniżej liniatury zeszytu gdyż nie będzie zasłaniać tekstu. (Brzmi bardzo skomplikowanie, ale to bardzo proste!)
4.Organizacja ruchów pisania
Należy dbać o prawidłowe zapisanie liter zgodnie z obowiązującym wzorem, pisanie w sposób ciągły, przesuwając rękę z końca jednej linii do następnej.
CIEKAWOSTKI
• 13 sierpnia oficjalnie obchodzony jest jako Dzień Osób Leworęcznych;
• w sklepach, lub na stronach internetowych można już kupić nie tylko nożyczki dla leworęcznych ale i pióra do pisania i inne przybory;
• osoby leworęczne były czczone przez starożytnych Inków, a Zuni – plemię żyjące w Ameryce Północnej uważało, że przynoszą oni szczęście;
• najwięcej osób leworęcznych jest wśród Żydów i Eskimosów (około 20% populacji), w krajach Europejskich około 10 – 15%;
• wśród sławnych leworęcznych wymienić możemy m.in.: Napoleona, Juliusza Cezara, Księcia Karola, Andrzeja Wajdę, Johna McEnroe, Krzysztofa Pendereckiego, sir Winstona Churchilla, Charliego Chaplina, Roberta Redforda, Marilyn Monroe, Julię Roberts i wielu innych.
Bibliografia:
1. M.Bogdanowicz „Psychologia kliniczna dziecka w wieku przedszkolnym” WSiP, Warszawa 1991 r.
2. Marta Bogdanowicz „ Leworęczność u dzieci”. WSiP, Warszawa 1989 r
3. internet.
