MenuMenuMałgorzata Hełka
W wychowaniu ważne jest stosowanie konkretnych sposobów zmiany złego zachowania i to, by miały one pozytywny wpływ na kształtowanie się poczucia własnej wartości u dziecka.
Nazywanie „bałaganiarzem” dziecka, które nie sprząta po sobie zabawek – nie spowoduje przecież, że nagle zacznie ono to robić i zabawki pozbiera. Może jedynie przyczynić się do wypracowania w nim niezdrowego postrzegania samego siebie, a nawet stać się samospełniającą się przepowiednia (skoro mówią, że jestem bałaganiarzem, to pewnie nim jestem i nie posprzątanie jest normalne).
GŁÓWNE ZASADY POSTĘPOWANIA RODZICA
1. Określajmy konkretne zachowanie, które chcemy u dziecka zmienić.
Skupiajmy się na konkretach, a nie na abstrakcjach, wtedy łatwiej będzie nam uczynić coś w kierunku zmiany, np. zamiast mówić dziecku, że powinno być porządne – lepiej wyjaśnić, że chcemy, by pozbierało klocki, zanim wyjdzie się bawić.
2. Chwalmy dobre zachowania dziecka.
Nie chwalmy samego dziecka, lecz raczej to, co robi. Zamiast mówić np. „jesteś grzeczną dziewczynka, bo tak ładnie zjadłaś”, powiedzmy „jak miło, że tak ładnie zjadłaś”. Skupmy swoje pochwały i nagany na zachowania dziecka, ponieważ to właśnie na nie chcemy wpływać. Poza tym chwalenie przypomina mu o naszych oczekiwaniach i motywuje do dalszego zachowywania się w ten sposób.
3. Unikajmy konfliktów z dziećmi.
Czasem dobrze jest wprowadzić różne dodatkowe elementy neutralne, np. stoper. Umawianie się z dzieckiem na robienie rzeczy na czas, by nie guzdrały się z pójściem spać, czy z ubieraniem – pomoże zmniejszyć konflikt między dzieckiem i rodzicem, ponieważ odpowiedzialność leży po stronie – stopera.
4. Bądźmy w pobliżu.
Nie oznacza to, że rodzice mają być z dziećmi przez cały czas, lecz trzeba pamiętać, że dzieci potrzebują mniej lub więcej nieustannego nadzoru. Jeśli rodzice nie zwracają na nie wystarczającej uwagi, wiele problemów wychowawczych pozostaje niezauważonych i nie skorygowanych. Niektóre problemy mogą zaś powstać jako nieświadoma próba dziecka zwrócenia na siebie uwagi rodziców.
5. Nie zachowujmy się jak historyk.
Złe zachowania pozostawmy historii i nie przypominajmy ich dziecku. Nieustanne wypominanie mu błędu będzie prowadzić jedynie do niezadowolenia, urazów i wzmoże prawdopodobieństwo złego zachowania. Co się stało, to się nie odstanie. Praca nad lepszą przyszłością ma o wiele więcej sensu niż roztrząsanie przeszłości. Wypominanie dzieciom ich dawnych błędów, przypomina im czego nie należy robić – za to nie daje modelu właściwego postępowania.
GŁÓWNE METODY POSTĘPOWANIA RODZICA
1. Robienie rzeczy na czas.
To technika wykorzystująca ducha rywalizacji naszego dziecka, aby zachęcić je do wykonywania zadań na czas. Oto jak to działa: ustawmy stoper, zegarek lub minutnik na określony czas, w którym chcemy, żeby dziecko wykonało daną czynność. Spytajmy: „dasz radę skończyć zanim zegarek zadzwoni?”. Jako że dzieci uwielbiają wygrywać, pozwala im to wygrać wyścig z czasem, a co ważniejsze, wykonują zadanie szybko, bez marudzenia i kłótni.
2. Zasada babci.
Metoda opiera się na zasadzie „gdy coś zrobisz… (to co rodzice chcą, by dziecko zrobiło), możesz zrobić…..(to, czego chce dziecko)”. Zasada babci najlepiej sprawdza się raczej w zadaniach pozytywnych, niż w negatywnych. Nigdy nie zastępujemy słowa „gdy” słowem „jeśli”. Zachęci to dziecko do pytania: „A co się stanie, jeśli nie zrobię…?”. Zasada ta ma ogromny wpływ na zachowanie, gdyż ustanawia pozytywne konsekwencje (np. – nagrody) dobrego wychowania.
3. Czas neutralny.
Czas, który wolny jest od konfliktów, np. po zakończeniu ataku złości, gdy dziecko bawi się w spokoju. Czas neutralny jest najlepszym okresem na uczenie nowych zachowań, ponieważ jest spokojne i otwarte na nowe wiadomości.
4. Pochwały.
Pochwały zawsze powinny opisywać zachowanie, a nie dziecko. Nie można łączyć wartości dziecka z jego czynami (jest dobrym chłopcem, bo zjadł). Nie chcemy przecież nauczyć malucha, że tylko tak długo jak zachowuje się grzecznie, jest dobrą osobą, natomiast, jeśli popełni błąd, staje się niedobry. Wierzymy, że dzieci są z gruntu dobre. To co oceniamy i staramy się zmienić na lepsze jako rodzice, to ich zachowanie.
5. Nagany.
Powinny składać się z krótkiego zdania zawierającego następujące informacje:
• Polecenie, aby dziecko przestało się źle zachowywać
• Powód, dla którego zachowanie powinno zostać zaprzestane
• Alternatywę dla danego złego zachowania np. „nie bij kolegi, bicie boli, poproś grzecznie aby kolega oddał ci zabawkę”
6. Wprowadzenie zasad do codziennego życia.
Jedną z takich zasad może być: „gdy zdejmujemy z siebie brudne ubrania, wkładamy je do kosza na bieliznę, aby nasz dom był czysty i żebyśmy nie musieli ciągle zbierać porozrzucanych po nim rzeczy. Gdy zapamiętasz tę zasadę, za każdym razem będziesz wiedziała co zrobić z brudnym ubraniem, które z siebie zdejmujesz”. Ustanawianie i egzekwowanie zasad, to dobry sposób rozwiązywania problemów. Dzieci zachowują się lepiej, kiedy ich świat ma z góry ustalone granice i gdy wiedza jakich konsekwencji swojego zachowania spodziewać się.
7. Czas zastanowienia.
Stosowany jest aby wyłączyć dziecko z danej sytuacji na pewien okres czasu, najczęściej z powodu nieodpowiedniego zachowania. Polega na wyprowadzeniu dziecka do innego pomieszczenia, ustawiając minutnik na określony czas (najwyżej minutę na każdy rok życia, do maksymalnie pięciu minut) i powiedzenie mu, że musi tam pozostać aż do momentu, gdy minutnik zadzwoni. Jeśli dziecko wychodzi z pokoju przed upłynięciem „czasu zastanowienia”, minutnik nastawiamy ponownie i powiedzmy dziecku, że tym razem ma poczekać do końca wyznaczonego czasu. Powtarzamy ten proces aż do momentu, gdy dziecko posłucha polecenia.
Jedną z zalet tej metody jest fakt, że rodzic zostaje oddzielony od dziecka w okresie największego zdenerwowania, dając sobie i dziecku czas na odzyskanie samokontroli.
Pamiętajmy :
- największym nauczycielem są nie słowa lecz własny przykład dorosłych, każdy z nas świadomie lub nieświadomie jest dobrym lub złym wzorcem dla dzieci
- żadne dziecko nie rodzi się złe, dzieci zaburzone lub zdemoralizowane to te, których dorośli nie umieli mądrze kochać i nauczyć godnego życia.
ŻEBY DZIECI SIĘ ZMIENIŁY, MUSZĄ ZMIENIĆ SIĘ DOROŚLI !!!
Na podstawie:
dr Jerry Wyckoff i Barbary C. Unell “Dyscyplina bez krzyku i bicia” psycholog I. Pakuła
